Plastics

Phenol formaldehyde (PF)

Algemene informatie

Beschrijving

Phenol formaldehyde (PF) is een van de oudste plastics. Veel mensen kennen het onder de merknaam Bakeliet. Aan het hars wordt bijvoorbeeld houtvezel of papier als vulmateriaal toegevoegd, hierdoor is het vaak opaak en donker gekleurd, soms kunnen er kleine vezeltjes zichtbaar zijn. Later kwam er ook een lichtdoorlaatbare PF op de markt waarbij geen vulmateriaal nodig is. Vroeger werd PF veel gebruikt, tegenwoordig maakt men eerder gebruik van andere plastics. PF is een hard materiaal en voelt relatief koud aan. Bij tikken op het materiaal geeft het een heldere klank. PF kan ruiken naar een geur in de Tool omschreven is als printplaat. Soms komt de geur vrij als er zachtjes over het materiaal gewreven wordt. Qua kosten zit PF in het middensegment.

Geschiedenis

In 1907 ontdekte Baekeland PF, vanaf 1909 werd het officieel geïntroduceerd als Bakeliet en beleefde tot 1930 zijn hoogtijdagen. In 1928 werd lichtdoorlaatbaar en kleurrijk PF geïntroduceerd (gegoten (cast) phenol, ook wel bekend onder de merknaam Catalin). Tot 1945 beleefde gegoten phenol zijn hoogtijdagen.

Verschijningsvormen

PF is vooral bekend in industrieel gevormde producten. (Oude) radiobehuizing, stekkerdozen, diahouders, lichtknopjes, (oude) (telefoon)behuizing, deurklinken. Met vulmateriaal is het vaak donker van kleur, maar kan ook lichtdoorlaatbaar, zonder vulmateriaal, voorkomen. De lichtdoorlaatbare en/of gekleurde variant komt voor in objecten als knopen, sieraden, kleine doosjes en heften. Het werd vroeger ook wel gebruikt om amber en jade te imiteren. PF wordt ook als plaat geproduceerd, een voorbeeld is de binnenkant van een Trespa of HPL plaat. Verder is Oase schuim, ook wel bekend als bloemensteekschuim, van PF gemaakt.

Eigenschappen

Thermoharder
Dichtheid: 1.24-1.32 g/l
Smeltpunt: thermoharder
Glasovergangstemperatuur: 200 °C
Celstructuur (in geval van schuim): open (heel compact)
Geur: Printplaat
Gevoel: Voelt relatief koud aan
Geluid: Rigide = helder; schuim = geen kenmerkend geluid
UV-straling (in geval van kleurloos transparant PF): Niet van toepassing
Polarisatie filters (in geval van glashelder PF): Niet van toepassing

Degradatie

Proces

Foto-oxidatie

Bijzonderheden

Wordt niet gezien als een probleemplastic.

Verschijnselen

Visuele kenmerken: Verkleuring, mat worden oppervlak, barstjes

Gevoeligheid

PF is nergens hooggevoelig voor; het is middengevoelig voor schommelende RV; laaggevoelig UV-straling, licht, zuurstof en ozon, temperatuur en hoge RV. De stabiliteit kan beïnvloedt worden door een toegevoegd vulmiddel.

Preventieve Conservering

Aandachtspunten

Bewaar onder standaard museumomstandigheden (een stabiel klimaat).
T: 10-30°C
RV: 30-70% met beperkte fluctuaties van ±10% of ±5% als de seizoensfluctuaties tussen de 35-65% liggen
Lichtgevoeligheid: ~ 300 Mlx.h tot 1 jwv
UV-straling: Extremen vermijden